تأثیرات ورزش بر سیستم گردش خون

عضله قلب به دلیل نیاز شدید خود به اکسیژن و مواد غذایی، مقدار بیشتری از خون را دریافت می‌کند. میزان خونی که توسط قلب پمپاژ می‌شود، توسط مقدار خونی که از سیاهرگ‌ها وارد دهلیز راست می‌شود تعیین می‌شود، که به این اصل به عنوان قانون قلب معروف است. قدرت پمپاژ قلب با تحریک عصبی سمپاتیک و افزایش ضربان قلب در هنگام ورزش افزایش می‌یابد.

در هنگام ورزش، دو حالت زیر ممکن است رخ دهد:

1- بر اساس قانون قلب، قلب به خون بیشتری تطبیق می‌دهد و قدرت پمپاژ آن افزایش می‌یابد.
2- تحریک عصبی سمپاتیک جایگزین عصب‌های پاراسمپاتیک می‌شود.

ویژگی‌های قلب عبارتند از:

1- اتصال فیبرهای عضلانی و انقباض همزمان آن‌ها.
2- بالا بودن پتانسیل عمل ماهیچه قلب به دلیل وجود فیبرهای پورکنژ.
3- کنترل پاراسمپاتیک بر روی سیکل قلبی، که شامل سه مرحله کامل انقباض و انبساط قلب است:
1- دیاستازیس: استراحت کامل قلب.
2- سیستول: انقباض دهلیز و بطن.
3- دیاستول: انبساط دهلیز و بطن.

تأثیر ورزش بر فشار سیستولی بیشتر از فشار دیاستولی است.

جریان خون، که توسط فشار خون ایجاد می‌شود، عاملی است که به خون در گردش عمومی در بدن کمک می‌کند. جریان خون در یک بافت به طور اصلی توسط مکانیسم خودتنظیمی موضعی کنترل می‌شود، اما نباید نقش سیستم عصبی سمپاتیک را در نظر نگیریم که با باز کردن رگ‌ها در هنگام ورزش، جریان خون را در عضلات فعال افزایش می‌دهد.

فشار خون نیرویی است که خون بر دیواره‌های رگ‌های خونی وارد می‌کند. در هنگام ورزش، به دلیل افزایش بازدهی قلب، فشار خون بیشتر می‌شود. این افزایش تحت تأثیر عوامل عصبی و شیمیایی قرار می‌گیرد و در ورزش‌های دینامیک نسبت به ورزش‌های ایزومتریک بیشتر است.

در کل، سه عامل بسیار مهم در همکاری دستگاه گردش خون در هنگام ورزش وجود دارند:

1- تحریک سیستم عصبی سمپاتیک: سیستم عصبی سمپاتیک تحریک می‌شود و باعث افزایش فعالیت قلب و عروق می‌شود.

2- افزایش فشار شریانی: انقباض رگ‌ها باعث افزایش فشار شریانی می‌شود. در ورزشکاران تمرین‌کرده، جریان خون عضلات می‌تواند تا ۲۰ برابر افزایش یابد. عامل اصلی این افزایش گشادی رگ‌ها است، اما افزایش فشار شریانی نیز تأثیر زیادی در این افزایش دارد.

3- افزایش برون‌ده قلبی: برون‌ده قلب برابر است با حاصل ضرب حجم ضربه‌ای در سرعت ضربان قلب. سرعت ضربان قلب در هنگام ورزش با توجه به شدت فعالیت افزایش می‌یابد. ضربان قلب در افراد عادی و ورزشکاران با افزایش مصرف اکسیژن افزایش می‌یابد، اما افزایش ضربان قلب در ورزشکاران کمتر از افراد عادی است. همچنین، حجم ضربه‌ای نیز در هنگام ورزش به دلیل تخلیه بیشتر قلب در هر ضربان افزایش می‌یابد.