منشأ و موضوع فیزیولوژی ورزش و فعالیت‌های بدنی

فیزیولوژی ورزش و فعالیت‌های بدنی از مبانی علوم تشریح و فیزیولوژی سرچشمه می‌گیرد. علم تشریح، ساختار یا “ریخت‌شناسی” موجود زنده را بررسی می‌کند و در عین حال، علاوه بر مطالعه بخش‌های مختلف بدن، روابط متقابل آن‌ها را نیز توصیف و تبیین می‌کند. فیزیولوژی، کارکرد بدن را مورد مطالعه و بررسی قرار می‌دهد.

فیزیولوژی،

علاوه بر بررسی چگونگی کار و وظیفه دستگاه‌ها، بافت‌ها، سلول‌ها و مولکول‌های درون سلولی، مشخص می‌کند که چگونه این فعالیت‌ها و وظایف متنوع یکپارچه و هماهنگ و نظم و تعادل محیط داخلی بدن، یعنی “هومئوستاز” را برقرار می‌کنند. از آنجایی که تاکید فیزیولوژی بر عمل و وظایف ساختمان‌های مختلف بدن استوار است، یادگیری و درک فیزیولوژی بدون آشنایی کافی با علم تشریح ممکن نیست. علاوه بر این، هم فیزیولوژی و هم تشریح (آناتومی) بر علومی مانند زیست‌شناسی، شیمی، فیزیک و سایر علوم پایه متکی هستند.

فیزیولوژی فعالیت بدنی نشان می‌دهد که چگونه ساختار و عملکرد بدن در مقابل فعالیت‌های بدنی شدید و کوتاه‌مدت تغییر می‌کند و هومئوستاز بدن با چالشی تازه مواجه می‌شود. از سوی دیگر، هنگامی که بدن در معرض محرک‌های مکرر ناشی از فعالیت بدنی قرار می‌گیرد، بدن با فعالیت‌های بدنی درازمدت سازگار می‌شود که در واقع این حالت، جنبه‌ی دیگری از فیزیولوژی فعالیت بدنی به شمار می‌رود. سرانجام، به دلیل تأثیر محیط پیرامون ورزشکار بر او، موضوع علمی دیگری به نام “فیزیولوژی محیط” پدیدار می‌شود که این هم زیرشاخه‌ای از فیزیولوژی فعالیت بدنی محسوب می‌شود.

فیزیولوژی ورزش، مفاهیم و دستاوردهای فيزيولوژی فعاليت بدنی را در مراحل تمرين قهرمانان به کار می‌گیرد تا عملکرد ورزشی آنان به نحو بارزی پیشرفت کند. در واقع، فيزيولوژی ورزش از فيزيولوژی فعاليت بدنی الهام گرفته شده است. ذکر مثالی به ما کمک می‌کند تا تفاوت و رابطه این دو موضوع فيزيولوژيکی را بهتر درک کنیم. با توجه به نتایج پژوهشی در زمینه فيزيولوژی فعاليت بدنی، می‌دانیم که بدن انسان انرژی لازم را برای شروع اعمال عضلانی و ادامه حرکت، از مواد غذایی مصرفی به دست می‌آورد.

همانطور که می‌دانیم، منبع اصلی انرژی در حالت استراحت و فعالیت‌های سبک ورزشی از چربی تأمین می‌شود، اما با افزایش شدت فعالیت، بدن بیشتری از کربوهیدرات استفاده می‌کند تا جایی که کربوهیدرات منبع اصلی انرژی می‌شود. ورزش‌های سنگین و طولانی‌مدت باعث کاهش تدریجی ذخایر کربوهیدرات بدن می‌شوند و در این حالت ورزشکار به مرحله خستگی و واماندگی می‌رسد. حال که می‌دانیم ذخیره انرژی کربوهیدراتی بدن محدود است، به عنوان یک فیزیولوژیست ورزشی، از اطلاعات به دست آمده در زمینه انرژی استفاده می‌کنیم تا راهی برای: 1) افزایش ظرفیت ذخیره کربوهیدرات بدن (بارگیری کربوهیدرات) و 2) کاهش مصرف کربوهیدرات هنگام فعالیت بدنی پیدا کنیم. رژیم غذایی ورزشکار در مراحل قبل و هنگام مسابقه باید به گونه‌ای تنظیم شود که احتمال تخلیه منابع کربوهیدراتی به حداقل برسد.