مفهوم VO2max یا حداکثر مصرف اکسیژن چیست؟ VO2max یا حداکثر ظرفیت مصرف اکسیژن هنگام ورزش بیشینه، به میزان حداکثر اکسیژنی اشاره دارد که بدن در طی فعالیت ورزشی قادر است مصرف کند. در واقع، هر چقدر بدن بیشتر اکسیژن جذب کند، تااندازه‌ای همان میزان بیشتر تاخیر در خستگی‌آوردن خود را نشان می‌دهد. اندازه VO2max که توسط بدن مصرف میشود، بسیار مهم است و طبق نظر متخصصان، می‌تواند بهترین شاخص آمادگی قلبی-عروقی (هوازی) باشد. اندازه‌گیری VO2max برای اندازه‌گیری مصرف بیشینه اکسیژن توسط فرد در طول فعالیت ورزشی شدید استفاده میشود. در واقع، این معیار برای تخمین سطح استقامت هوازی ورزشکاران قبل یا در طول دوره تمرینات استفاده میشود. میزان کل مصرف اکسیژن در هر دقیقه فعالیت را می‌توان به واحد لیتر اندازه‌گیری کرد، اما به دلیل تفاوت‌های شخصی در اندازه بدن، این مقدار باید به طور نسبی به وزن بدن ارائه شود. جدول زیر می‌تواند به عنوان یک راهنمای خوب در درک این مفهوم مفید باشد.
عواملی که بر حداکثر مصرف اکسیژن تأثیر دارند عبارتند از:
تهویه ریوی: حجم هوایی که در هر دقیقه وارد ریهها میشود.
انتقال ریوی: توانایی ریهها در تبادل اکسیژن و دیاکسیدکربن بین هوا و خون.
انتقال گازها: توانایی خون در حمل اکسیژن به عضلات و آزادسازی دیاکسیدکربن از آنها.
دبی قلبی: حجم خونی که در هر دقیقه توسط قلب پمپاژ میشود.
توزیع قلبی: توانایی بدن در رساندن خون به عضلات فعال.
وضعیت فیزیولوژیکی عضلات: توانایی عضلات در استفاده از اکسیژن.
با شرکت منظم در تمرینات هوازی مناسب، فرد می‌تواند حداکثر مصرف اکسیژن خود را تا ۳۰ درصد افزایش دهد (البته این افزایش بستگی به سطح آمادگی بدنی اولیه فرد دارد).
عواملی که بر حداکثر مصرف اکسیژن تأثیر دارند عبارتند از:
تهویه ریوی: حجم هوایی که در هر دقیقه وارد ریهها میشود.
انتقال ریوی: توانایی ریهها در تبادل اکسیژن و دیاکسیدکربن بین هوا و خون.
انتقال گازها: توانایی خون در حمل اکسیژن به عضلات و آزادسازی دیاکسیدکربن از آنها.
دبی قلبی: حجم خونی که در هر دقیقه توسط قلب پمپاژ میشود.
توزیع قلبی: توانایی بدن در رساندن خون به عضلات فعال.
وضعیت فیزیولوژیکی عضلات: توانایی عضلات در استفاده از اکسیژن.
با شرکت منظم در تمرینات هوازی مناسب، فرد می‌تواند حداکثر مصرف اکسیژن خود را تا ۳۰ درصد افزایش دهد (البته این افزایش بستگی به سطح آمادگی بدنی اولیه فرد دارد).
با تمرین، تغییرات زیر در بدن ایجاد میشود:
افزایش هموگلوبین خون: به دلیل تقویت قلب و افزایش کارایی آن، مقدار هموگلوبین در خون افزایش می‌یابد. این باعث افزایش حجم خون در بدن میشود و در نتیجه حداکثر دبی قلبی نیز افزایش می‌یابد.
تغییر در تبادل گازها: افزایش تعداد و حجم مویرگ‌ها، تأثیر موثری در تبادل گازها دارد. این باعث میشود تا مقدار بیشتری از اکسیژن به عضلات برسد.
افزایش حداکثر مصرف اکسیژن: با ادامه تمرینات منظم و شدید، به دلیل تغییراتی که در اجزای مختلف سیستم تنفسی، قلبی عروقی و عضلانی رخ می‌دهد، حداکثر مصرف اکسیژن افزایش می‌یابد. به عنوان مثال، ریهها هوای بیشتری را تهویه می‌کنند و اکسیژن بیشتری را به خون منتقل می‌کنند. در نتیجه، قلب نیرومندتر میشود و می‌تواند با هر ضربان خون بیشتری را به سیستم عروقی ارسال کند. همچنین، مقدار خون در بدن افزایش می‌یابد و تعداد مویرگ‌های اطراف تارهای عضلانی نیز افزایش می‌یابد. این تغییرات منجر به افزایش فعالیت آنزیم‌های تولید کننده انرژی در عضلات میشود.
تفسیر امتیازات حداکثر اکسیژن مصرفی، همانطور که در صفحات قبل بیان شد، بهترین شاخص آمادگی قلبی-عروقی است. این شاخص میزان کاری را که می‌توان قبل از رسیدن به حد خستگی انجام داد، تعیین می‌کند. برای مردان، بیشترین امتیاز در حداکثر اکسیژن مصرفی برابر با ۹۴ میلی لیتر/کیلوگرم در دقیقه است.
نظرات کاربران