وجود دلایل متعددی می‌تواند باعث استپ کاهش وزن شود. دلیل استپ وزن ممکن است به عواملی مانند بازگشت به عادات غذایی قدیمی، کاهش فعالیت ورزشی، کیفیت خواب نامناسب یا تحمل بیش از حد استرس مرتبط باشد. با این حال، دلیل اصلی استپ وزن معمولاً به “نقطه تنظیم” بدن شما مربوط میشود. در ابتدای راه، با اراده قوی و همت بالا عزم می‌کنید تا وزنتان را کاهش دهید. رژیم غذایی را رعایت می‌کنید و همزمان با آن ورزش می‌کنید. در هفته‌های اول، همه چیز به خوبی پیش می‌رود ولی ناگهان همه خوشی‌ها به نگرانی تبدیل می‌شوند، زیرا به دلایلی وزن شروع به کاهش نمی‌کند و شما در استپ وزن قرار می‌گیرید. با اینکه دقیقاً به رژیم و برنامه غذایی خود پایبند هستید، اما وزنتان کاهش نمی‌یابد. علت استپ وزن چیست و چگونه می‌توان از آن خارج شد؟ در ادامه به سؤالات مربوط به استپ وزن پاسخ خواهیم داد.
استپ وزنی به وقوع میپیوندد که در طول رژیم لاغری
فرآیند کاهش وزن متوقف میشود. این اتفاق معمولاً در مدت زمان ۲ تا ۴ هفته رخ میدهد و در این بازه، فرد هیچ تغییری در وزن خود نمیبیند. برای برخی افراد، استپ وزنی به صورت ناگهانی رخ میدهد، در حالی که برای دیگران به تدریج اتفاق می‌افتد. به عنوان مثال، فرد ممکن است در هفته اول ۱٫۵ کیلوگرم وزن کم کند، در هفته دوم ۱ کیلوگرم، در هفته سوم نیم کیلوگرم و در هفته آخر هیچ تغییری در وزن خود نمیبیند.
انواع استپ وزن به دو دسته قابل تقسیم هستند: استپ وزن واقعی و استپ وزن کاذب.
استپ وزن واقعی رخ میدهد زمانی که پس از یک مدت زمانی، معمولاً یک ماه پس از شروع رژیم لاغری، وزن شما ثابت می‌ماند و هیچ تغییری نمی‌کند. در این صورت، با وجود اجرای دقیق برنامه رژیم، وزن و سایز شما به طور قابل توجه‌ای تغییر نمی‌کند.
استپ وزن کاذب نیز زمانی رخ میدهد که وزن شما به دلایل مختلفی به طور موقت کاهش یا تثبیت شده باشد، ولی این کاهش وزن به صورت موقت و غیرقابل پایداری است. به عبارت دیگر، عوامل موقتی باعث شده‌اند وزن شما به طور موقت کاهش یابد. با برطرف شدن این عوامل، استپ وزن کاذب نیز بطور خودکار رفع خواهد شد.
در نتیجه، استپ وزن کاذب نیاز به توجه و بررسی دقیق تغییرات موقتی است که ممکن است در وزن شما رخ داده باشد.
به عنوان مثال، شما ممکن است هر بار پس از خوردن غذا روی ترازو قرار بگیرید یا اخیراً از دارویی به نام کورتون استفاده کرده باشید. کورتون یکی از داروهاست که باعث حبس آب در زیر پوست میشود و به این ترتیب باعث افزایش وزن میشود. اما خوشبختانه، به محض قطع مصرف این دارو، متوجه خواهید شد که وزن شما در حال کاهش است. این به این معنی است که این افزایش وزن ناشی از مصرف کورتون به صورت موقت بوده است.
استپ وزن واقعی رخ میدهد زمانی که وزن شما به دلیل تطابق متابولیک کاهش می‌یابد و شما باید اقداماتی برای خروج از این وضعیت انجام دهید. سازگاری متابولیک به معنای پاسخ بدن به کمبود کالری است. زمانی که بدن به اندازه کافی مواد مغذی دریافت نمی‌کند، با کاهش سرعت سوخت و ساز خود، کمبود کالری‌ها را جبران می‌کند و در نتیجه وزن شما کاهش می‌یابد؛ به عبارت دیگر، شما با استپ وزن واقعی مواجه خواهید شد. در ابتدا، عوامل استپ وزن کاذب و سپس استپ وزن واقعی را با هم بررسی خواهیم کرد.
علت استپ وزنی کاذب می‌تواند به دلایل متعددی باشد. در ادامه به برخی از این دلایل اشاره می‌کنم:
- عدم رعایت برنامه غذایی: این یکی از مهمترین عوامل استپ وزنی کاذب در رژیم لاغری نادرست است. اگر شما برنامه غذایی خود را رعایت نکنید و مداومت لازم را در اجرای آن نداشته باشید، ممکن است استپ وزنی رخ دهد. برنامه غذایی درست و متعادل را رعایت کنید و به آن مداومت کنید.
- احساس امنیت غلط: پس از مدتی اجرای رژیم، فرد ممکن است به اعتقاد خود برسد که برنامه غذایی را به خوبی مسلط شده است و آن را تحت کنترل دارد. در نتیجه، احتمالاً دیگر طبق برنامه عمل نمی‌کند و به طور ناخودآگاه کالری‌های بیشتری مصرف می‌کند. این احساس امنیت غلط می‌تواند منجر به افزایش کالری‌های دریافتی شود.
- تقلب در محاسبه میزان مصرف کالری: ممکن است شما تصور کنید که کمتر از حد نیاز خود کالری مصرف کرده‌اید، در حالیکه در واقع بیشتر از آن مقدار را مصرف کرده‌اید. این می‌تواند به دلیل عدم دقت در محاسبه میزان کالری مصرفی یا تقلب در ثبت میزان مصرف کالری باشد.
در نتیجه، برای جلوگیری از استپ وزنی کاذب، مهم است برنامه غذایی خود را به دقت رعایت کنید، مداومت لازم را در اجرای آن داشته باشید و به دقت میزان کالری مصرفی خود را محاسبه کنید.
علت استپ وزنی ممکن است به دلایلی دیگری نیز بازگردانده شود که مربوط به مقدار غذا نیستند. به جای آن، میزان فعالیت جسمانی شما می‌تواند عاملی باشد. اگر سطح فعالیت شما کاهش یابد، در حالی که مقدار کالری مصرفی شما همانند قبل باقی می‌ماند، عدم هماهنگی بین کالری‌های مصرفی و دریافتی رخ میدهد. به عنوان مثال، وقتی به خانه جدیدی نقل مکان می‌کنید و فعالیت جسمانی شما کاهش می‌یابد، نیاز به کالری کمتری دارید، اما همچنان مقدار قبلی غذا مصرف می‌کنید. در نتیجه، وزن شما تغییر نمی‌کند و به استپ وزن کاذب می‌انجامید.
یکی دیگر از علل استپ وزنی، تخمین غلط میزان کالری مصرفی است
اندازه‌گیری دقیق میزان کالری موجود در یک غذا بسیار دشوار است. این مشکل به شدت افزایش می‌یابد وقتی شما قصد دارید هرچیز را به صورت تخمینی و با توجه به تصور خود مصرف کنید. همچنین، وزن‌کشی نادرست نیز می‌تواند به استپ وزنی منجر شود. در هنگام وزن‌کشی، شرایط باید همگن باشند، به عنوان مثال، اگر در بار اول بدون لباس خود را وزن کرده‌اید، باید در بار دوم همچنان بدون لباس وزن بگیرید. زمان مناسب برای وزن‌کشی صبح روز و در حالت ناشتا است، پس از ادرار کردن و در حالی که لباسی نازک بر تن دارید.
احتباس مایعات در بدن می‌تواند یکی از علل استپ وزنی باشد
یکی از عوامل مؤثر در احتباس آب، هورمون کورتیزول است. وقتی شما تحت استرس قرار می‌گیرید، بدن شما هورمون کورتیزول را ترشح می‌کند و این می‌تواند منجر به احتباس مایعات در بدن شود. همچنین، عوامل دیگری نیز می‌توانند به احتباس آب در بدن منجر شوند. به عنوان مثال، مصرف بیش از حد نمک، افزایش مصرف کربوهیدرات‌ها، دوره قاعدگی (در این دوره به دلیل افزایش آب در بدن، ترازو وزن بیشتری را نشان میدهد) و مصرف مکمل‌هایی مانند کراتین.
بایستی توجه داشت که اگرچه احتباس آب در بدن می‌تواند منجر به استپ وزن شود
اما این وضعیت به موقتی بوده و پس از برطرف شدن احتباس مایعات، وزن کاهش یافته نیز کاهش می‌یابد. استپ وزن واقعی به معنای این است که شما پس از رفع تمامی عوامل ممکن و پس از انتظار ۲ تا ۴ هفته، هنوز هم با استپ وزن مواجه هستید. بیایید به دلایل استپ وزن واقعی بپردازیم و علت آن را بررسی کنیم.
یکی از علل استپ وزن واقعی، کندی کاهش وزن است
این به این معناست که ممکن است در اثر انتظارات غیر واقعی برای لاغر شدن، به سمت افراط در کاهش وزن حرکت کنیم. برای مثال، فرض کنید یک شخص با وزن ۱۰۴ کیلوگرم داریم که هر هفته یک درصد از چربی بدن خود را از دست میدهد. در این صورت، او در هفته اول یک کیلوگرم وزن کاهش خواهد داد. اما حالا فرض کنید او به وزن ۹۰ کیلوگرم رسیده و همچنان هر هفته یک درصد از چربی بدن خود را کاهش میدهد. در این حالت چه اتفاقی می‌افتد؟ در واقع، این بار او فقط ۱۵ درصد کمتر از یک کیلوگرم وزن کاهش میدهد. به بیان دیگر، در وزن‌کشی بعدی به جای یک کیلوگرم، فقط ۹۰۰ گرم وزن کاهش می‌یابد و این باعث کندی در کاهش وزن میشود.
عملکرد کاهش گرمایی مواد غذایی در بدن به طور کاملاً هوشمند صورت می‌گیرد
زمانی که شما کمترین مقدار کالری را مصرف می‌کنید، بدن برای جلوگیری از قحطی، میزان مصرف کالری خود را کاهش داده و در نتیجه کاهش وزن به صورت کندتری رخ خواهد داد. در واقع، کاهش فعالیت خالص به معنای کاهش حرکات غیرارادی است که بدن شما به صورت ناخودآگاه انجام میدهد. وقتی شما کالری‌های خود را محدود می‌کنید، بدن به منظور صرفه‌جویی در انرژی، میزان کالری مصرفی برای فعالیت‌های خالص خود را نیز کاهش میدهد.
نظرات کاربران