تحقیق جدیدی که توسط مؤسسه کارولینسکا در سوئد انجام شده، راز اینکه ورزش چگونه ژنهای ما را تغییر میدهد، را فاش میکند. از دورانهای گذشته ما میدانستیم که ورزش بهبود سلامت و تندرستی ما را به ارمغان میآورد، اما تأثیر آن بر ژنتیک ما را به خوبی نمیشناختیم. اکنون این تحقیق جدید که توسط این مؤسسه انجام شده است، این موضوع را روشن میکند. در این مطالعه، ۲۳ زن و مرد در مدت ۳ ماه، ۴ بار در هفته به مدت ۴۵ دقیقه با یک پا، دوچرخهی ثابت را تمرین کردند و پا دیگرشان به عنوان گروه کنترل استفاده شد. قبل و بعد از این دوره تمرینی، محققان نمونهبرداری از عضلات هر دو پا انجام دادند. نتیجه غیرمنتظره این بود که این تمرین استقامتی، پاي فعال را تقویت کند، اما ژنوم سلولهای عضلانیشان به تعداد ۵۰۰۰ تار یا سلول تغییر کرده بود. در میان صدها تأثیر مشاهده شده، یک تغییر وراثتی کلیدی که تحت تأثیر ورزش قرار گرفته بود، متیلاسیون بود که یک فرایند بیوشیمیایی و پیچیده برای کنترل پروتئین و ترکیب DNA در سراسر بدن است.
یک تأثیر مثبت دیگر این تمرین بر وضعیت ژنتیکی، افزایش سطح انسولین و واکنشهای التهابی بود.
این تحقیق ممکن است تأثیرات گستردهتری در درمان بیماریهایی مانند دیابت نوع دو و بیماریهای قلبی و عروقی داشته باشد که تحت تأثیر میزان فعالیت بدنی فرد قرار میگیرند. برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر درباره این تحقیق، ما مصاحبهای با دو محقق این مطالعه، دکتر کارل جان ساندبرگ، استاد فیزیولوژی مولکولی ورزشی در مؤسسه کارولینسکا در سوئد، و ملن لیندهولم، دانشجوی دکترای این مؤسسه، انجام دادیم. این مطالعه به چه میزان به درک بهتر ما از تأثیرات ورزش بر بدن انسان کمک میکند؟ کارل جان ساندبرگ: در دهههای گذشته، سوال ما این نبود که آیا ورزش برای بدن مفید است یا خیر، بلکه ما به دنبال فهم این بودیم که بدن چگونه سیگنالهایی که در جلسات تمرینی و ورزشی دریافت میکند را تفسیر میکند و چگونه نسبت به تغییرات محیطی واکنش نشان میدهد.
اما این تحقیق تا حدی برای ما روشن کرده است که بدن چگونه به تغییرات در محیط داخلی واکنش نشان میدهد. این اطلاعات میتواند برای بهینهسازی تمرینات مفید باشد. بنابراین، ما به ورزش به عنوان یک ابزار نگاه نمیکنیم که یک الگوی عمومی برای همه افراد مناسب باشد، زیرا همه ما از نظر ژنتیکی متفاوت هستیم. بنابراین، برخی افراد ممکن است به انواع خاصی از ورزش واکنش قویتری نشان دهند، در حالی که واکنش افراد دیگر کاملاً متفاوت است. به همین دلیل، میتوانیم انتخاب کنیم که چه نوع ورزشی را چه مقدار زمان صرف کنیم و شخصاً چه فوایدی از آن به دست میآوریم. علاوه بر این، اگر به مکانیسمهای بنیادی که این مسئله به آن مربوط میشود نگاهی بیندازیم، شاید بتوانیم برخی از تأثیرات مفید فعالیت بدنی را در قالب داروهای جدید و متنوع برای افرادی که به دلایل نورولوژیکی قادر به حرکت نیستند، فلج هستند یا دچار دردهای شدید مانند دردهای مفاصل هستند، تقلید و شبیهسازی کنیم. به طوری که این افراد نیز از برخی از فوایدی که دیگران از ورزش بهره میبرند، بهرهمند شوند.
ژنتیک اپی بین عضلات اسکلتی واکنش به تمرین استقامتی در خانمها و آقایان چیست؟
کارل جان ساندبرگ: واکنشها به تمرینات مشابه بودند، اما تفاوتهای اساسی بین زنان و مردان وجود داشت، که به صورت مداوم و بیتناقض بود. احتمالاً این تفاوتها ناشی از اختلافها در پرونده هورمونی جنسی هستند. این نتایج ممکن است برای درک و درمان بسیاری از بیماریهای رایج مانند دیابت نوع دو و بیماریهای قلبی اهمیت زیادی داشته باشند. کارل جان ساندبرگ: این دو نمونه از بیماریهایی هستند که به شدت تحت تأثیر فعالیت بدنی و تناسب اندام فرد قرار دارند، و همچنین بیماریهای متعدد دیگری نیز وجود دارند. دیابت و بیماریهای قلبی که امروزه وجود دارند، به طور قابل توجهی به سبک زندگی مرتبط هستند. با یک مطالعه اخیر تخمین زده شده است که ۸۰ درصد از تمام موارد دیابت و بیماریهای قلبی با “بهینهسازی” سبک زندگی قابل پیشگیری هستند، به عنوان مثال عدم سیگار کردن، مصرف متعادل الکل، حفظ وزن مناسب، تغذیه صحیح و عامل بزرگتر که فعالیت بدنی است. بنابراین، با درک اینکه ورزش چه نقشی در سلامتی دارد که نه تنها بر بیماریهای قلبی بلکه بر دیابت، سرطان و سایر بیماریها نیز تأثیر میگذارد.
چگونه آینده آزمایشات اپی ژنتیک و تأثیر آن بر سلامت را میبینید؟
کارل جان ساندبرگ: وجود مکانیسمهای زیرکانه و بسیار پیچیده باعث تحریک بسیاری از کنجکاویها میشود. این مکانیسمها به نحوه واکنش سلولهای انسان به محیط اطراف و توسط وقایع مولکولی پیشرفته و چندجانبه، سازگاری بافتها را طراحی کرده و عملکرد سالم ما را بهبود میبخشند. به نظرم در طی ۱۰ یا ۲۰ سال آینده، آزمایشاتی در دسترس قرار خواهند گرفت که قادر به راهنمایی ما در انتخاب ورزش مناسبترین برای هر فرد خواهند بود.
نظرات کاربران