تأثیر ورزش بر پاسخ‌های متابولیک و غدد درون‌ریز

نسبت تبادل تنفسی RER (نسبت VCO2/VO2)

به عنوان شاخصی برای بهره‌وری تنفسی RQ (نسبت ولی در سطح سلولی) استفاده می‌شود. این شاخص نشان می‌دهد که چه مقدار از سوخت دریافت شده توسط بدن از چربی‌ها یا کربوهیدرات‌ها استفاده می‌شود. مارتینز و هایمز در تحقیق خود نتیجه گرفتند که مقادیر RER در دختران 8 تا 10 ساله کمتر از زنان 20 تا 32 ساله است. آنها این مقادیر را با استفاده از زنانی که در طول یک دویدن به مدت 30 دقیقه روی تردمیل با 70 درصد VO2max بودند، مقایسه کردند. نتایج نشان داد که مقادیر RER در دختران به میزان بیشتری کاهش یافته است. در عین حال، افزایش اسید لاکتیک خون در زنان نسبت به دختران نسبت به یافته‌های RER بیشتر بود، که این امر ممکن است بر تأثیر مقادیر RER تأثیر گذاشته باشد. با این حال، پژوهشگران نتیجه گرفتند که این نتایج نشان می دهد: کودکان جوان در هنگام دویدن روی تردمیل با 70 درصد VO2max بیشتر به استفاده از چربی‌ها وابسته هستند.

غلظت اسیدهای چرب آزاد (FFA) و گلیسرول در خون نشانگر حرکت چربی از ذخایر چربی به سمت استفاده در بدن است. بنابراین، این مقادیر می‌توانند به عنوان شاخص‌هایی از حرکت چربی در طول ورزش در نظر گرفته شوند. دلامارچه و همکارانش میزان FFA و گلیسرول را در 10 نوجوان غیربالغ در طی 60 دقیقه دوچرخه سواری با شدت 60 درصد VO2max اندازه‌گیری کردند. آنها با تغییرات نسبی در گلیسرول و FFA، بازسازی چربی را تخمین زدند. نتایج نشان داد که مقدار بازسازی در ازای هر لیتر اکسیژن مصرفی، 10 درصد بیشتر از نتایج قبلی که برای بزرگسالان به دست آمده بودند، بود.

مقدار گلوکز خون در طول فعالیت ورزشی نشان‌دهنده تعادل بین برداشت گلوکز توسط عضلات و تهیه گلوکز توسط کبد از طریق فرایند گلیکوژنولیز است. بر اساس تحقیقات، پاسخ گلوکز خون به ورزش در کودکان و بزرگسالان تفاوت چندانی ندارد. مارتینز و هایمز در مطالعه خود هیچ تفاوتی در مقدار گلوکز خون بین دختران و زنانی که به مدت ۳۰ دقیقه با شدت ۷۰ درصد حداکثر ظرفیت اکسیژنی روی تردمیل دویدند، مشاهده نکردند. همچنین، لمن و همکارانش در مطالعه خود گزارشی از تفاوت معنی‌دار در حداکثر و کمینه مقدار گلوکز خون بین پسران و مردانی که در یک فعالیت دویدن فزاینده روی تردمیل شرکت کرده بودند، ارائه نکردند.

سیستم غدد درون ریز، که شامل یک سری غده است، به ورزش پاسخ می‌دهند. این غددها هورمون‌های خود را به جریان خون افزایش می‌دهند و وظایف مهمی را برای حفظ تعادل حیاتی انجام می‌دهند.

این وظایف شامل موارد زیر می‌باشند:

• حفظ مواد انرژی‌زا: سیستم غدد درون ریز در تنظیم مواد انرژی‌زا نقش دارند.
• کنترل تعادل الکترولیت‌ها و مایعات خون: این غدده در تنظیم تعادل الکترولیت‌ها و مایعات خون وارد می‌شوند.
• تحریک تعداد ضربان قلب و نیروی انقباضی عضله قلب: سیستم غدد درون ریز برای تنظیم تعداد ضربان قلب و نیروی انقباضی عضله قلب تحریک می‌کنند.
• تنظیم تونوس عروق محیطی برای کنترل توزیع جریان خون: این غدده برای تنظیم تونوس عروق محیطی و کنترل توزیع جریان خون نقش مهمی ایفا می‌کنند.

انسولین توسط سلول‌های غده پانکراس ترشح می‌شود و کمک می‌کند تا گلوکز از خون وارد عضلات شود. در طول فعالیت ورزشی، به دلیل افزایش گلوکز خون و در دسترس بودن بیشتر گلوکز، مقدار انسولین پلاسما کاهش می‌یابد. اریکسون و همکارانش در یک آزمایش، مقدار انسولین پلاسما را در دو گروه مورد بررسی قرار دادند. این گروه‌ها شامل یک گروه پسران 12 تا 13 ساله و یک گروه مردان 23-24 ساله بودند. در طول 60 دقیقه دوچرخه سواری با شدت 63 درصد حداکثر ظرفیت اکسیژنی (VO2max)، مقادیر انسولین در هر دو گروه در سطح پایین ثابت ماند.

هورمون رشد نقش مهمی در فعال‌سازی فرایند سوزاندن چربی‌ها از ذخیره‌های چربی در بدن دارد. پاسخ هورمون رشد به ورزش به طور مستقیم به مراحل بلوغی فرد بستگی دارد. تحقیقات نشان داده‌اند که مقدار هورمون رشد در استراحت و در طول فعالیت ورزشی در آزمودنی‌های نابالغ کمتر از آزمودنی‌هایی است که دوران بلوغ را پشت سر گذاشته‌اند. همچنین، در مطالعه ویرث و همکاران، مشاهده شد که مقدار هورمون رشد در افراد بالغ در مقایسه با شناگران نابالغ پس از ۱۵ دقیقه دوچرخه سواری سه برابر بیشتر است. این ظرفیت تولید کمتر هورمون رشد در کودکان مشابه با سایر آزمون‌های تحریک کننده هورمون رشد در کودکان مانند تزریق آرژنین است.