گلوتامین، یک اسید آمینه غیرضروری است که بدن حدود ۹ گرم آن را روزانه تولید می‌کند. این اسید آمینه حاوی ۱۹٪ نیتروژن است و در بدن انسان، به ویژه در پلاسما، عضلات اسکلتی و اسکلت، بیشترین غلظت را دارد. غلظت گلوتامین در بدن افراد سالم، سه تا چهار برابر غلظت سایر اسیدهای آمینه است. همچنین، گلوتامین حدود ۶۰٪ از آمینو اسیدهای موجود در داخل سلول‌ها را تشکیل می‌دهد.
عملکرد گلوتامین به چه صورت است؟
گلوتامین از ترکیب گلوتامات و آمونیاک تشکیل میشود. این آمینو اسید در فرآیندهای بازسازی بدن و درمان آسیبها و ضربات بسیار موثر است. همچنین، باعث بهبود سیستم ایمنی بدن میشود. این اسید آمینه به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کند و میتواند از بروز بیماری‌های روده جلوگیری کند. همچنین، در درمان زخم معده به عنوان داروی کمکی استفاده میشود.
بدنسازان و ورزشکاران دیگر در هنگام انجام فعالیت ورزشی شدید، سلول‌های عضلانی خود را تخریب می‌کنند. در ادامه، سطح گلوتامین سرمی در بدن آنها کاهش می‌یابد. با مصرف مکمل گلوتامین، این کاهش سطح گلوتامین سرمی تعدیل میشود و میتواند به بهبود و بازسازی عضلات کمک کند.
گلوتامین در سطح خون آنها کاهش می‌یابد. مصرف این مکمل به طور قابل‌توجهی در بازسازی و ترمیم عضلات کمک می‌کند.
اثرات دیگر این مکمل شامل تأثیر بر متابولیسم گلوکز در بدن است. این مکمل به تولید گلوکز در بدن کمک می‌کند، اما بر سطح انسولین تأثیری ندارد.
میزان و روش مصرف گلوتامین در افراد مختلف
میزان مصرف این مکمل در افراد ورزشکار بستگی به عواملی مانند وزن بدن، نوع و شدت تمرینات، و برنامه غذایی دارد. اما به طور کلی، برای افراد ورزشکار می‌توان روزانه بین ۵ تا ۳۰ گرم گلوتامین مصرف کرد. این مقدار در افراد غیر ورزشکار که از آن به عنوان کمک درمانی استفاده می‌کنند، به طور قابل توجهی کمتر است و روزانه بین ۱٫۵ تا ۱۰ گرم، بسته به نوع بیماری و وزن بدن بیمار تجویز میشود.
گلوتامین به صورت پودری، کپسولی و مایع در بازار در دسترس است. انتقال گلوتامین در بدن از طریق یک مکانیزم وابسته به سدیم اتفاق می‌افتد. بنابراین، مناسب است آن را همراه با کمی نمک و یک نوشیدنی غیر گرم مصرف کنید.
نقش گلوتامین در بدن
تحقیقات نشان داده است که مصرف گلوتامین در زمان استرس‌های مختلف به حفظ عضلات بدن کمک می‌کند. یکی از ویژگی‌های مهم و برجسته آن، اثرات ضد کاتابولیکی آن است. به این معنا که از تجزیه پروتئین در طول تمرین و شرایط سخت دیگر جلوگیری می‌کند. همچنین، ۷۰٪ از گلوتامین موجود در بدن در عضلات اسکلتی استفاده میشود.
این پروتئین نقش بسیار مهمی در حفظ تعادل اسید و باز بدن ایفا می‌کند. همچنین، بدن از گلوتامین برای دفع آمونیاک استفاده می‌کند. آمونیاک یک ماده سمی است که به دلیل واکنش‌های دیمیناسیون تولید میشود. این پروتئین به آمونیاک متصل شده و امکان دفع آن را از طریق کلیه‌ها فراهم می‌کند.
فواید و مزایای مصرف گلوتامین:
- جلوگیری از تخریب بافت عضلانی
- کمک به حفظ هیدراتاسیون مفاصل بدن
- افزایش حجم آب درون سلول‌ها
- انتقال نیتروژن بین ارگان‌ها و حفظ تعادل اسید و باز بدن
- افزایش ترشح هورمون رشد انسانی (HGH)
- تأمین انرژی برای سلول‌های مخاطی روده
- تأمین انرژی برای سلول‌های سیستم ایمنی
- تعادل سازی فرآیند ساخت و تجزیه پروتئین درون سلول‌ها
- افزایش سرعت بازیابی بعد از فعالیت ورزشی
- افزایش استقامت در شرایط کمبود گلیکوژن در عضلات
تأثیر بر قند خون
یکی از نقش‌های گلوتامین، کمک به تنظیم سطح ترشح هورمون اینسولین و استحکام قند خون است. مصرف این مکمل منجر به کاهش نوسانات قند خون و کاهش تمایل به مصرف غذاهای شیرین میشود. این ویژگی برای افراد چاق و مبتلا به دیابت بسیار مفید است.
آیا مصرف گلوتامین محدودیت زمانی دارد؟
نه، مصرف گلوتامین در طولانی مدت بدون هیچ محدودیت زمانی و بروز عوارض ناخواسته میتواند انجام شود. برای مصرف بلندمدت این پروتئین، استفاده از مکمل‌های حاوی ویتامین‌های گروه B توصیه میشود، به ویژه ویتامین B6 و B12، زیرا این ویتامین‌ها نقش مهمی در متابولیسم گلوتامین دارند.
گلوتامین طبیعی در بدن چگونه تولید میشود؟
این پروتئین در عضلات به وسیله اتصال گلوتامات و آمونیاک از طریق فرآیندهای شیمیایی پیچیده تولید میشود. سپس از طریق جریان خون به سایر اعضا و ارگان‌های بدن منتقل میشود. در شرایط عادی، بدن قادر به تولید مقدار مورد نیاز خود از گلوتامین است که به طور روزانه حدود ۹ گرم میتواند باشد. اما در شرایط خاص مانند زمان جراحت، آسیب دیدگی، عمل جراحی، استرس شدید، تمرینات سنگین و برخی بیماری‌های عفونی، سطوح آن در بدن کاهش می‌یابد و نیاز به تأمین از منابع خارجی دارد.
نقش گلوتامین در بدن
تأثیر بر هورمون رشد انسانی (HGH)
گلوتامین به بدن کمک می‌کند تا هورمون رشد انسانی تولید شود. تحقیقات آزمایشگاهی نشان داده‌اند که مصرف گلوتامین میتواند باعث افزایش تا ۴۰۰٪ در میزان HGH شود.
تأثیر بر مغز
مقدار گلوتامین در مغز و مایع نخاعی انسان حدود ۱۰ تا ۱۵ برابر مقدار موجود در خون است. به همین دلیل، مصرف گلوتامین میتواند در افزایش تمرکز، کاهش استرس و تقویت هوشیاری و حافظه مؤثر باشد.
منابع غذایی حاوی گلوتامین:
- غذاهای دریایی
- گوشت قرمز
- تخم مرغ
- کلم بنفش
- ماست
- آجیل
- جعفری
- شیرخشک بدون چربی
- ذرت
- برنج سفید
گلوتامین در چه بیماری‌هایی میتواند کمک کننده باشد؟
این پروتئین میتواند در درمان سرطان و متاباقب آن، از طریق شیمی درمانی یا پرتودرمانی، تأثیر مثبتی داشته باشد. همچنین، افرادی که پیوند مغز استخوان داده‌اند یا دچار بیماری ایدز هستند، نیز در فرآیند درمان از این پروتئین بهره می‌برند.
آیا گلوتامین عوارض دارد؟
مصرف این پروتئین در اغلب موارد و برای ۹۹٪ افراد بدون هیچگونه عوارض منفی است، اما در موارد نادر ممکن است باعث ایجاد کهیر و مشکلات پوستی و تنفسی، تورم در ناحیه مچ پا، تهوع و خشکی دهان شود. در صورت بروز هر یک از این علائم، مصرف مکمل باید به سرعت قطع شده و به پزشک مراجعه شود.
آیا مصرف همزمان با کراتین تداخل ایجاد می‌کند؟
خیر. در گذشته، برخی اعتقاد داشتند که مصرف همزمان گلوتامین و کراتین ممکن است منجر به تداخل در جذب هر دوی این مواد شود. اما هیچ یک از تحقیقات انجام شده بر روی این مکمل‌های غذایی چنین اثر منفی را تایید نکردند. بنابراین، می‌توان از این دو مکمل به صورت همزمان بهره برد.
نظرات کاربران