این مقاله درباره کتوژنیک و دیابت می باشد. رژیم غذایی کم کربوهیدرات کتوژنیک یک روش کاهش وزن است که بهبود خطرات بسیاری از بیماری‌ها مانند صرع، سرطان و استپ وزنی را تسهیل می‌کند و بسیار کارآمد است. دیابت یک بیماری مزمن است که تعداد زیادی از افراد در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و در حال حاضر بیش از ۴۰۰ میلیون نفر در جهان با دیابت مبتلا هستند. اگرچه دیابت یک بیماری پیچیده است، اما حفظ سطح قند خون می‌تواند به طور قابل توجهی خطر عوارض آن را کاهش دهد. یکی از راه‌های برای بهبود سطح قند خون، پیروی از رژیم غذایی کم کربوهیدرات است. این مقاله یک بررسی دقیق از رژیم بسیار کم کربوهیدرات کتوژنیک برای دیابت نوع ۲ و تأثیر آن بر سطح قند خون ارائه می‌دهد.
آیا بیماری دیابت و رژیم کتوژنیک ارتباطی با یکدیگر دارند؟
در دیابت نوع ۱، بدن قادر به تولید هیچ انسولینی نیست که معمولاً در دوران کودکی تشخیص داده می‌شود و نیاز به درمان مادام‌العمر دارد؛ اما دیابت نوع ۲ شایع‌تر است و بیشتر به دلیل سبک زندگی ناسالم و عدم فعالیت بدنی ایجاد می‌شود. در این نوع دیابت، بدن قادر به تولید انسولین به درستی نیست یا از آن استفاده نمی‌کند. رژیم کتوژنیک توانایی کاهش قابل توجهی در سطح قند خون را در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ و ۲ دارد. یکی از مشکلات اصلی افراد مبتلا به دیابت نوع ۲، اضافه وزن است و رژیم کتوژنیک برای آن می‌تواند یک راه حل موثر باشد.
به عبارت دیگر، دیابت و کتوژنیک ارتباط مستقیمی دارند؛ با کاهش مصرف کربوهیدرات، رژیم کتوژنیک برای دیابت نوع ۲ و کاهش سطح قند خون این افراد بسیار مفید و مؤثر است. رژیم‌های غذایی ویژه برای دیابت نوع ۱ و ۲ عمدتاً بر کاهش وزن تمرکز دارند، بنابراین ممکن است عجیب به نظر بیاید که یک رژیم غذایی پرچرب گزینه‌ای مناسب باشد. رژیم کتوژنیک (کتو) با مصرف بالای چربی و کم کربوهیدرات، به طور نظری می‌تواند نحوه ذخیره و استفاده بدن از انرژی را تغییر دهد و علائم دیابت را کاهش دهد؛ زیرا با رژیم کتوژنیک، بدن شما به جای استفاده از شکر، چربی را به عنوان منبع انرژی استفاده می‌کند.
رژیم غذایی کتوژنیک در دهه ۱۹۲۰ به عنوان درمانی برای صرع معرفی شد اما اثرات آن بر دیابت نوع ۲ نیز در حال بررسی است. در سال ۲۰۰۸، محققان یک مطالعه ۲۴ هفته‌ای انجام دادند تا تأثیر رژیم کم کربوهیدرات بر افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ و چاقی را بررسی کنند. در پایان این مطالعه، شرکت‌کنندگانی که رژیم کتوژنیک را دنبال کرده بودند، نسبت به افرادی که از رژیم کم گلیسمی استفاده کرده بودند، بهبود بیشتری در کنترل قند خون و کاهش مصرف داروها مشاهده شد.
یک بررسی در سال ۲۰۱۳ نیز گزارش داد که رژیم کتوژنیک می‌تواند منجر به بهبود قابل توجهی در کنترل قند خون و کاهش وزن نسبت به سایر رژیم‌ها شود. همچنین یک مطالعه در سال ۲۰۱۷ نشان داد که رژیم کتوژنیک در طول ۳۲ هفته در مقایسه با رژیم غذایی معمولی دیابتی و کم چرب، بهتر عمل کرد و منجر به کاهش وزن بهتری شد.
یکی از فواید رژیم کتوژنیک برای دیابت نوع ۲ این است که بدن از گلوکز و قند به جای آن از چربی به عنوان سوخت استفاده می‌کند. اما رژیم کتوژنیک به این معنی نیست که باید فقط چربی‌های اشباع شده را مصرف کنید. چربی‌های سالم برای سلامت قلب و کلیت بدن بسیار مهم هستند. در رژیم کتوژنیک، برخی از غذاهای سالم که معمولاً مصرف می‌شوند، شامل تخم مرغ، ماهی‌هایی مانند سالمون، پنیر پارمزان، آووکادو، زیتون و روغن زیتون هستند. همچنین می‌توانید برخی از آجیل‌ها و دانه‌ها را نیز مصرف کنید. مصرف کربوهیدرات بین ۲۰ تا ۹۰ گرم در روز می‌تواند در بهبود مدیریت قند خون در افراد مبتلا به دیابت مؤثر باشد. با این حال، بهتر است قبل و بعد از غذا سطح قند خون خود را اندازه‌گیری کنید تا میزان مصرف کربوهیدرات متناسب با نیاز شخصی خود را دریابید.
فواید رژیم کتوژنیک برای دیابت نوع ۲ عبارتند از:
کاهش مشکلات ناشی از دیابت: رژیم کتوژنیک یک گزینه مناسب و مطمئن برای کاهش مشکلات ناشی از دیابت است و تأثیرات مثبتی بر بدن افراد دیابتی دارد، حتی برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۱.
بهبود کنترل قند خون: رژیم کتوژنیک به بهبود افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ کمک می‌کند، زیرا به بدن اجازه می‌دهد سطح گلوکز را در مقدار پایین اما سالم تثبیت کند. این باعث کاهش مصرف کربوهیدرات در برنامه غذایی می‌شود و می‌تواند افزایش شدید قند خون را کاهش داده و نیاز به مصرف انسولین را کاهش بدهد.
کنترل سطح HbA1c: پژوهش‌ها در سال ۲۰۱۸ نشان دادند که رژیم کتوژنیک می‌تواند در کنترل سطح HbA1c مفید باشد. HbA1c به مقدار گلوکزی اشاره دارد که به همراه هموگلوبین در خون به مدت ۳ ماه همراه می‌شود.
اگر رژیم کتوژنیک را به درستی رعایت کنید، تأثیر آن بر قند خون به اندازه‌ای قوی است که وابستگی شما به داروها را کاهش می‌دهد. رژیم کتوژنیک می‌تواند به کاهش سطح قند خون کمک کند و برخی افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ که این رژیم را دنبال می‌کنند، ممکن است نیاز به مصرف کمتری از داروها داشته باشند. با این حال، محققان هشدار داده‌اند که افرادی که رژیم کتاگر درست از رژیم کتوژنیک پیروی کنید، تأثیر آن بر قند خون به اندازه‌ای قوی است که وابستگی شما به داروها را کاهش می‌دهد. رژیم کتوژنیک می‌تواند به کاهش سطح قند خون کمک کند و برخی افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ که این رژیم را دنبال می‌کنند، ممکن است نیاز کمتری به مصرف داروها داشته باشند. با این حال، محققان هشدار داده‌اند که افرادی که رژیم کتوژنیک را در کنار انسولین دنبال می‌کنند، بیشتر در خطر هیپوگلیسمی (سطح قند خون پایین) قرار دارند.
هیپوگلیسمی زمانی رخ می‌دهد که سطح قند خون به ۷۰ میلی‌گرم در هر دسی‌لیتر یا کمتر از آن برسد. بهتر است هر تغییری که در مصرف داروها ایجاد می‌کنید، را با پزشک خود هماهنگ کنید. همچنین، زمانی که از داروهای خاصی برای مدیریت دیابت استفاده می‌کنید، مصرف ناکافی کربوهیدرات می‌تواند خطرناک باشد.
رژیم غذایی برای دیابت؛
یک برنامه غذایی کامل برای افراد مبتلا به دیابت است که تأثیر بسیاری در وزن و کاهش چربی در بدن دارد. این بسیار مفید است، به ویژه برای افرادی که اضافه وزن دارند و در خطر پیش دیابت یا دیابت نوع ۲ قرار دارند. کاهش وزن به واسطه رژیم غذایی و ورزش می‌تواند بهبود قند خون، بهبود سلامت کلی و بهبود توزیع انرژی در طول روز را در افراد دیابتی به همراه داشته باشد. نتایج پژوهش‌ها نشان داده‌اند که افرادی که از رژیم کتوژنیک استفاده می‌کنند، بهبود قند خون و کنترل آن را تجربه می‌کنند و برخی از آنها همچنین تجربه کاهش وزن قابل توجهی را داشته‌اند.
برای دیابت، رژیم کتوژنیک فواید دیگری را نیز دارد که عبارتند از:
بهبود کنترل قند خون، کاهش سطح تری‌گلیسیرید، بهبود مقاومت به انسولین، کاهش نیاز به انسولین، افزایش سطح کلسترول HDL (کلسترول خوب) برای سلامت قلب و بهبود عملکرد شناختی. همچنین، رژیم کتوژنیک تأثیر مثبتی بر سطح گلوکز خون در افراد دیابتی دارد و باعث کاهش وزن نیز خواهد شد که این یک مزیت اضافی است، زیرا کاهش وزن ممکن است مقاومت به انسولین را بهبود بخشد.
در رژیم کتوژنیک برای افراد دیابتی، بهتر است بر روی مصرف غذاهای کم کربوهیدرات و غنی از مواد مغذی تمرکز کنید. در طول تا زمانی که احساس سیری می‌کنید، می‌توانید از غذاهای کم کربوهیدرات زیر استفاده کنید.
همچنین، حتماً مطمئن شوید که در هر وعده غذایی مقدار کافی پروتئین مصرف می‌کنید:
گوشت، مرغ و ماهی و سایر غذاهای دریایی
تخم مرغ
پنیر
سبزیجات غیر نشاسته‌ای مانند اسفناج و کلم
آووکادو
زیتون
روغن زیتون، روغن نارگیل، کره، خامه، خامه ترش و پنیر خامه‌ای
همچنین، برخی از مواردی که در رژیم کتوژنیک برای افراد دیابتی باید اجتناب کنید عبارتند از:
غذاهای پرکربوهیدرات مانند نان، برنج، آرد، غلات و شیرینی‌ها
میوه‌های شیرین مانند خرما، انگور، موز و خربزه
غذاهای پرشکر مصنوعی و نوشیدنی‌های شیرین
غذاهای پرچربی و پروسس شده مانند چیپس، فست فود و کنسروها
اهمیت دارد که قبل از شروع هرگونه رژیم غذایی، با پزشک یا متخصص تغذیه خود مشورت کنید، به ویژه اگر دچار دیابت هستید.
برای حفظ توازن، بسته به تحمل شخصی به کربوهیدرات، می‌توانید غذاهای زیر را در مقادیر کمتر در وعده‌های غذایی خود مصرف کنید:
انواع توت‌ها: یک فنجان یا کمتر
ماست یونانی ساده: یک فنجان یا کمتر
پنیر کوتیج: ۱/۲ فنجان یا کمتر
بادام زمینی: ۳۰-۶۰ گرم
دانه کتان یا دانه چیا: ۲ قاشق غذاخوری
شکلات تلخ (حداقل ۸۵ درصد کاکائو): ۳۰ گرم یا کمتر
حبوبات مانند نخود، عدس و لوبیا: منابع سالم پروتئین هستند، اگرچه حاوی کربوهیدرات نیز هستند. حتماً میزان مصرف آنها را در محدوده کربوهیدرات روزانه خود قرار دهید.
کاهش شدید کربوهیدرات‌ها معمولاً سطح انسولین را کاهش می‌دهد، که باعث ادرارزدایی سدیم و آب می‌شود. برای جبران این ادرارزدایی، می‌توانید از غذاهای شور و کم کربوهیدرات مانند یک فنجان آبگوشت، چند عدد زیتون یا سایر مواد غذایی شور استفاده کنید.
با این حال، اگر به نارسایی احتقانی قلب، بیماری کلیوی یا فشار خون بالا مبتلا هستید، قبل از افزایش مصرف سدیم در رژیم غذایی خود، با پزشک خود مشورت کنید.
برای حفظ سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت، باید از غذاهای غیرمجاز که حاوی مقادیر زیادی کربوهیدرات هستند، خودداری کنید. این غذاها می‌توانند سطح قند خون را به طور قابل توجهی افزایش دهند.
در زیر غذاهایی که باید از مصرف آنها پرهیز کنید آمده است:
نان، پاستا و غلات
ذرت و سبزیجات نشاسته‌ای مانند سیب زمینی معمولی و سیب زمینی شیرین
شیر، میوه‌های غیر توتی و آب میوه
نوشابه، چای شیرین و سایر مشروبات شیرین
دسر، محصولات پخته شده، آب نبات، بستنی و خوراکی‌های مشابه
انواع مشروبات الکلی
به جای غذاهایی با کربوهیدرات بالا، باید به غذاهای کم کربوهیدرات مانند گوشت، ماهی، تخم مرغ، غذاهای دریایی، سبزیجات نشاسته‌ای و چربی‌های سالم تمرکز کنید. همچنین، باید از غذاهایی که حاوی مقادیر بالایی از کربوهیدرات هستند، خودداری کنید.
در ادامه، یک نمونه وعده غذایی کتو برای افراد دیابتی آمده است. این منو شامل ۱۵ گرم یا کمتر کربوهیدرات قابل هضم در هر وعده است. البته، اگر تحمل شخصی شما به کربوهیدرات کمتر است، می‌توانید اندازه سرو را تنظیم کنید.
صبحانه:
تخم مرغ و اسفناج، همراه با یک فنجان شاه توت و یک فنجان قهوه با خامه بدون شکر.
برای حفظ سلامتی و کنترل قند خون، مهم است رژیم غذایی خود را با دقت برنامه‌ریزی کنید و مشاوره پزشک یا متخصص تغذیه را دریافت کنید.
برای مدیریت دیابت، باید یک برنامه غذایی را دنبال کنید که کربوهیدرات را به طور متوازن در سه وعده غذایی تقسیم کند. هر وعده باید شامل مقدار مناسبی از پروتئین، چربی‌های سالم و کمی کربوهیدرات باشد. البته، مقدار سبزیجات بیشتر از کربوهیدرات باید باشد.
ناهار:
سالاد: می‌توانید از ۲۰ گرم (۲ مربع کوچک) شکلات تلخ ۸۵٪ استفاده کنید. همچنین، می‌توانید از موارد زیر استفاده کنید:
مرغ پخته شده ۹۰ گرم
پنیر پارمزان ۳۰ گرم
بیکن ۱ ورق
آووکادو متوسط ۱ عدد
گوجه فرنگی خرد شده ۱ عدد
کاهو خرد شده ۱ فنجان
روغن زیتون و سرکه به مقدار دلخواه
شام:
ماهی قزل آلا با سبزیجات: می‌توانید از موارد زیر استفاده کنید:
نصف فنجان توت فرنگی ورقه شده با خامه بدون شکر
سالمون کبابی ۲ قطعه
کدو سبز تفت داده شده
نصف فنجان قارچ سرخ شده
با دنبال کردن این برنامه غذایی، شما می‌توانید مدیریت بهتری بر روی دیابت خود داشته باشید. به همین ترتیب، توصیه می‌شود که قبل از اجرای هر برنامه غذایی، با متخصص تغذیه یا پزشک خود مشورت کنید.
نظرات کاربران