بهترین روش محاسبه BMI در سنین مختلف

اگرچه جدول شاخص توده وزنی بدن (BMI) ممکن است در سنین مختلف تفاوت‌هایی داشته باشد، اما هنوز این شاخص به‌عنوان یکی از معیارهای قابل اعتماد برای سنجش سلامت افراد استفاده می‌شود. جداول BMI براساس قد و وزن افراد طراحی شده‌اند و عموماً برای نوزادان کاربرد کمتری دارند. با این حال، از این شاخص برای اندازه‌گیری سلامت بزرگسالان، کودکان، نوجوانان و افراد مسن استفاده می‌شود. در این مقاله، علاوه بر توضیح دلایل تفاوت BMI در سنین مختلف، جداول BMI برای نوزادان، کودکان، نوجوانان، بزرگسالان و افراد مسن نیز بررسی شده است.

جدول BMI براساس چه اساسی طراحی شده است؟

BMI (شاخص توده بدنی) که در گذشته به عنوان شاخص Quetelet نیز شناخته می‌شد، یک معیار برای نشان دادن وضعیت تغذیه و سلامت عمومی در بزرگسالان است. فرمول آن به صورت تقسیم وزن فرد (به کیلوگرم) بر مجذور قد فرد (به متر)، یعنی (kg/m²) تعریف می‌شود. به عنوان مثال، یک بزرگسال با وزن 70 کیلوگرم و قد 1.75 متر، BMI برابر با 22.9 خواهد داشت.

بزرگسالان بیش از 20 سال بر اساس این شاخص در یکی از دسته‌های زیر قرار می‌گیرند:

زیر 18.5: کمبود وزن
18.5-24.9: وزن نرمال
25.0-29.9: اضافه وزن
30.0-34.9: چاقی کلاس I
35.0-39.9: چاقی کلاس II
بیش از 40: چاقی کلاس III

مبنای BMI بر اساس تأثیر و ارتباط چاقی با بیماری و مرگ است. BMI به عنوان یک شاخص خطر برخی از بیماری‌ها محسوب می‌شود و با افزایش آن، خطر ابتلا به این بیماری‌ها نیز افزایش می‌یابد. برخی از بیماری‌های شایع مرتبط با اضافه وزن و چاقی شامل بیماری‌های قلب و عروق، فشار خون بالا، آرتروز، برخی انواع سرطان و دیابت می‌باشند.

چرا BMI در سنین مختلف متفاوت است؟

دلیل این امر این است که در افراد مسن (بالای 65 سال)، مقدار بیشتری چربی در بدن نسبت به بزرگسالان جوان در گروه‌های سنی دیگر ذخیره می‌شود. همچنین، به دلیل کاهش قد در افراد سالمند به علت پوکی استخوان و کاهش فعالیت بدنی به علت پیر شدن، BMI آن‌ها نیز متفاوت است. در مورد کودکان و نوجوانان نیز به دلیل قرار گرفتن در دوران رشد و تراکم استخوانی، BMI متفاوت خواهد بود.

چه ارتباطی بین سن و BMI وجود دارد؟

BMI به طور قابل توجهی با افزایش سن تغییر می‌کند. پس از حدود 1 سالگی، BMI شروع به کاهش می‌کند و در طول سال‌های پیش‌دبستانی نیز به کاهش خود ادامه می‌دهد تا زمانی که فرد به سن 4 تا 6 سالگی برسد. سپس بعد از 4 تا 6 سالگی، شاخص توده بدنی تا پایان بزرگسالی به طور تدریجی افزایش می‌یابد و در سنین پیری دوباره کاهش می‌یابد. این بازگشت یا افزایش در BMI که پس از رسیدن به کمینه نقطه رخ می‌دهد و به عنوان بازگشت “چاقی” شناخته می‌شود، یک الگوی رشد طبیعی است که در همه کودکان رخ می‌دهد.

به این ترتیب، شاخص توده بدنی یک روش است که برای غربالگری اضافه وزن و کمبود وزن در کودکان و نوجوانان 2 تا 20 سال توصیه می‌شود و حتی ممکن است به تشخیص بیماری خاصی بیانجامد. برای کودکان، شاخص براساس سن و جنسیت است و وضعیت تغذیه بر اساس صدک‌ها مشخص می‌شود. برای بزرگسالان، وضعیت تغذیه با استفاده از نقاط برش ثابت تعریف می‌شود. تفسیر دقیق این شاخص بستگی به دقت توزین و اندازه‌گیری قد دارد.

جدول BMI در سنین مختلف نوزادان،

به علت عدم پاسخگویی استانداردهای رشد WHO درباره BMI در دوران نوزادی، به توافقی که توسط هیئت متخصصان این سازمان به دست آمده است، نامشخص است. از این رو، استفاده از نمودار شاخص توده وزنی در محاسبات بالینی قبل از دو سالگی توصیه نمی‌شود. در دوران شیرخوارگی، شاخص توده بدنی براساس طول نوزاد در حالت خوابیده مورد استفاده قرار می‌گیرد و تا به امروز، تحقیقات کمی درباره تفسیر شاخص توده بدنی محاسبه شده براساس طول در دوران نوزادی و عواقب BMI بالا یا پایین در این دوران انجام شده است.

جدول BMI در سنین مختلف کودکان

، شامل دوران کودکی، استفاده‌پذیر است. در کودکان، BMI مانند بزرگسالان محاسبه می‌شود و سپس با استفاده از صدک یا z-score، با سایر کودکان مقایسه می‌شود. در دوران کودکی و نوجوانی، نسبت بین وزن و قد بستگی به جنس و سن دارد. بنابراین، مقادیر قطعی که وضعیت تغذیه افراد 2 تا 19 سال را تعیین می‌کند، با توجه به جنسیت و سن متفاوت است. برای تشخیص اضافه وزن و چاقی در کودکان 2 تا 5 ساله، نقاط برش مرجع BMI در سال 2006 به ترتیب با صدک 97 و 99 تعیین شده است.

برای افراد 5 تا 19 ساله، اضافه وزن به عنوان مقدار BMI بیشتر از 1+ SD و چاقی به عنوان مقدار BMI بیشتر از 2+ SD برای سن تعریف می‌شود. اندازه‌گیری و محاسبه BMI برای کودکان بسیار آسان است، اما مانند هر معیار دیگری کامل نیست، زیرا فقط به قد و وزن متکی است و در نظرگیری سطوح مختلف چاقی بر اساس سن، سطح فعالیت بدنی و جنسیت نیست.

به همین دلیل، در برخی موارد، BMI ممکن است چاقی را بیش از حد و در موارد دیگر کمتر از حد معمول محاسبه کند. سایر معیارها مانند دور کمر (WC) می‌توانند به تکمیل تخمین‌های BMI کمک کنند. برقراری ارتباط بین دور کمر و خطرات سلامت چالشی نیست و باید به روش‌های علمی و با استفاده از تکنیک‌های مناسب انجام شود.

نمودار رشد کودکان به سرعت به هر نشانه‌ای از اختلالات رشدی واکنش نشان می‌دهد.

آستانه‌های خطرناک عبارتند از:

کودک در صدک ۹۵ یا بالاتر: چاق
کودک بین صدک ۸۵ تا ۹۴: اضافه وزن
کودک زیر صدک ۵: کم وزن

دلایل مختلفی برای وزن کم کودک وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به کاهش اشتها، جهش رشد یا برخی از شرایط جدی‌تر مانند تأثیر سیگارکشیدن مادر در دوران بارداری اشاره کرد. در تمام این موارد، کنترل کالری مصرفی می‌تواند مفید باشد. البته، مهمترین زمان برای رشد مناسب کودک شب است. با توجه به ترشح هورمون‌ها، این موضوع نه تنها در مورد میزان خواب کافی، بلکه در مورد زمان خوابیدن نیز مطرح است.

جدول BMI در سنین مختلف نوجوانان

BMI در کودکان و نوجوانان متفاوت است، حتی اگر با استفاده از یک فرمول محاسبه شود. با توجه به تغییرات وزن و قد با رشد سن و ارتباط آنها با چاقی بدن، BMI کودکان و نوجوانان را نسبت به کودکان همسن و همجنس خود بیان می‌کنیم. این نسبت‌ها از نمودارهای رشد CDC که بر اساس داده‌های نظرسنجی ملی جمع‌آوری شده‌اند، محاسبه می‌شوند.

چرا نمی‌توان محدوده وزن سالم برای کودکان و نوجوانان تعیین کرد؟

وضعیت وزن سالم بر اساس BMI بین صدک 5 و 85 در نمودار رشد CDC قرار دارد. تعیین یک محدوده وزن مناسب برای کودکان و نوجوانان چالش برانگیز است، زیرا تفسیر BMI به وزن، قد، سن و جنس هر فرد بستگی دارد. با این حال، شیوع چاقی در کودکان و نوجوانانی که در نمودار رشد CDC در صدک 95 یا بیشتر قرار می‌گیرند، در 40 سال گذشته به طرز چشمگیری افزایش یافته است.

چگونه می‌توانم تشخیص دهم که فرزندم اضافه وزن دارد یا چاقی دارد؟

آکادمی اطفال آمریکا (AAP) و مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) توصیه می‌کنند که از شاخص توده بدنی (BMI) برای غربالگری اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان به سن 2 تا 19 سال استفاده شود. با این حال، باید توجه داشت که جدول BMI در سنین مختلف به تنهایی یک ابزار تشخیصی نیست و برای تعیین اینکه آیا کودک دارای چربی اضافی است یا خیر، نیاز به ارزیابی و مشاوره یک تغذیه‌شناس حرفه‌ای است. به طور کلی، استفاده از BMI بزرگسالان برای تشخیص چاقی یا کمبود وزن در کودکان و نوجوانان مناسب نیست، زیرا این شاخص فقط مقدار BMI را ارائه می‌دهد و نه میزان سنجش در مقابل سایر کودکان و نوجوانان.

با این حال، اگر یک کودک یا نوجوان دارای مقدار BMI برابر یا بیشتر از 30 باشد، به طور قطع می‌توان گفت که او دچار چاقی است. همچنین، تفسیر این شاخص بر اساس سن و جنس نیز متفاوت است. بنابراین، در صورتی که دو کودک هم سن و هم جنس نباشند، نتایج شاخص توده بدنی ممکن است به معانی مختلفی اشاره کند و احتمالاً دسته‌بندی‌های وضعیت وزنی متفاوتی داشته باشد. به عنوان مثال، یک پسر 10 ساله و یک پسر 15 ساله که هر دو دارای مقدار BMI برابر 23 هستند.

تفسیر در مورد پسر 10 ساله ممکن است نشان دهنده این باشد که او نسبت به قدش بسیار لاغر است. اما در تفسیر دوم، این نشان می‌دهد که او اضافه وزن دارد و ممکن است نیاز به کاهش چند کیلوگرم از وزن فعلی خود داشته باشد. در هر دو حالت، مشاوره و مشاوره پزشکی یا تغذیه‌شناسی لازم است.

جدول BMI در سنین مختلف بزرگسالان:

شاخص توده بدن یک روش ساده برای اندازه‌گیری وضعیت وزنی فرد است که با استفاده از قد و وزن او محاسبه می‌شود. این شاخص با فرمول زیر محاسبه می‌شود:

BMI = وزن (کیلوگرم) / (قد (متر) به توان ۲)

وقتی BMI برابر یا بیشتر از ۲۵.۰ باشد، نشانگر اضافه وزن است و محدوده سالم بین ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ است. این شاخص برای اکثر بزرگسالان در رده سنی ۱۸ تا ۶۵ سال قابل استفاده است.

جدول زیر شاخص توده بدن بزرگسالان را نشان می‌دهد:

طبقه‌بندی BMI (kg/m²)
کمبود وزن بسیار شدید: کمتر از ۱۶.۰
کمبود وزن شدید: ۱۶.۰ – ۱۶.۹
کمبود وزن: ۱۷.۰ – ۱۸.۴
وزن طبیعی: ۱۸.۵ – ۲۴.۹
اضافه وزن: ۲۵.۰ – ۲۹.۹
چاقی درجه ۱: ۳۰.۰ – ۳۴.۹
چاقی درجه ۲: ۳۵.۰ – ۳۹.۹
چاقی درجه ۳: بیشتر یا مساوی ۴۰.۰

این جدول به شما کمک می‌کند وضعیت وزنی خود را براساس شاخص توده بدن بررسی کنید. توجه داشته باشید که این شاخص تنها یک راهنمایی است و بهتر است قبل از اتخاذ تصمیمات مربوط به وضعیت وزن خود، با یک پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.

جدول BMI در افراد مسن:

BMI در سنین مختلف به طور قابل توجهی تغییر می‌کند و به همین دلیل، افراد مسن باید BMI بین 25 تا 27 داشته باشند تا چربی اضافه بتواند از سیستم ایمنی بدن در برابر نازک شدن استخوان‌ها (پوکی استخوان) محافظت کند.

آیا در محاسبه BMI براساس سن محدودیت وجود دارد؟

شاخص توده وزنی یک معیار است که می‌تواند از سن 2 تا 20 سالگی شروع شده و یا حتی تا سن 65 سالگی برای غربالگری چاقی، اضافه وزن یا کمبود وزن استفاده شود، اما استفاده از این شاخص قبل از 2 سالگی و بعد از 65 سالگی توصیه نمی‌شود.

جدول BMI در سنین مختلف متفاوت است. شاخص توده وزنی با افزایش سن تغییراتی می‌کند که باید به آن‌ها توجه کرد. این شاخص عموما برای نوزادان قابل استفاده نیست و برای کودکان نیز با احتیاط و توسط پزشک یا متخصص تغذیه تفسیر می‌شود. این شاخص در مورد نوجوانان و جوانان، می‌تواند یکی از عوامل تعیین‌کننده سلامت و وضعیت تغذیه فرد محسوب شود.